دادپەروەریا کومەڵایەتی ئەرکە یان حەزە

5098 جار خوێندراوەتەوە

چەمکێ دادپەروەریا کومەڵایەتی پێناسە و بوچونێنێن جودا لسەر ھاتینە دان، ھەر نڤیسەرەک لگورەی کەتوار و ژینگەھێ تێدا دەرباز بوی ئاماژە پێ کریە، ژبەرکو دادپەروەری ئێک ژ ئەوان بنچینە و بنەمایێن ھەرە گرنگن کو جڤاک لسەر دھێنە ئاڤاکڕن، ھەر ژبەر ئەڤی تیوری دیار دبیت شەنگستێ ئاڤاکرنا ھەر وەڵاتەکێ پێگەھشتی و پێشکەفتی گرێدای جێبەجێکرنا سیستەمێ دادپەروەریا کۆمەڵایەتیە، دیسان ئەو جھێ کو دادپەروەری دشێت روڵێ خو تێدا بگێریت چەمکێ فەلسەفا سیاسیە، ژبەری چەمکێ ئابوری و کومەڵایەتی، تایبەت د میکانێزمێ رێڤەبرنا دەستھەڵاتێدا، دادپەروەریا راست و دروست ھێڤێنێ ژیانەکا ئارام و بەختەوەرە بۆ ھەر تاک و نێشتمانیەکێ، لەو ھەر ژ دەستپێکا کاندیدکڕنا ئەندام و بەربژێرێن حزب ولایەنێن سیاسی بۆ پێکئینانا حکومەتەکا نۆی ئەڤ بیروکە دەستپێدکەت تاکو دگەھیتە دابەشکرنا پلە و پوستان ژلایێ لایەنێن سەرکەفتیڤە د پروسا ھەلبژارتناندا بۆ پێکئینانا حکومەتێ.

ھەروەسا دڤێت ئەڤ حکومەتا نوی دەست پێشخەر بیت بۆ دادپەروەریا کومەڵایەتی و لبن سیبەرا یاسایێدا کار بکەت کو کەسێن ژ ھەژێ بۆ جھێن ژ ھەژی بن و ئەڤە ھەمی ژبو مافپارێزیا ھاولاتیانە و بو دابینکڕنا باشترین خزمەت و خوشترین ژیان دگەل بەختەوەری و ئارامی و ئاسایشێ بھەڤسەنگیی بو ھەمی تەخ و چینێن جڤاکی، بێ جیاوازیا رەنگ و رەگەز و ئایدلوژیا، ژبەرکو دادپەروەریا کومەلایەتی داخوازیا ھەمی گەلانە و مافێ ھەمی ھاولاتیانە دبەرامبەردا دابینکڕنا وێ ئەرکەکێ سەرەکیێ ھەمی حکومەتانە، ژبەرکو ھیچ کارەک ب قەدەر نەدادپەروەریێ کەرب و کینێ د دلاندا زێدە ناکەت، ھوکار و سەرھلدانا پتریا خوپیشاندان و کودەتایان ژبەر لاوازیا سیستەمێ نەدادپەروەریێ دناڤا جڤاکیدایە.

لەو دڤێت لگورەی بارێ ئابوریا وەلاتی نێشتمانی مفاداربن ژ ھەر خێر و داھاتەکێ وەلاتی و بسیستەمەکێ دادپەروەرانە ئەو بەرھەم و داھات لسەر ھەمی تەخ و چینان بھێتە پارڤەکڕن، ژبەرکو دادپەروەری ئێک ژ ئەوان تێگەھانە کو پتر ب رامانا و ھەڤسەنگیێ دئێت د سیستەمێ کومەلایەتیێ دا تایبەت بەرقەراربونا بارێ ئابوریێ ھاولاتیان کو ئەڤە گرنگترین ئەو خالن کو دڤێت حکومەت دبەرامبەر مافێ ھاوڵاتیاندا ئەنجام بدەت.

* ھەڤپشکیا ھاوڵاتیان د ھەمی خێر و داھاتێن وەڵاتی دا بشێوەیەکێ یەکسان کا چاوا ھاولاتی ھەڤپشکێ کارەساتێن سروشتینە د ھەمان دەمدا دڤێت ھەڤپشکێ کەرستێ سروشتی ژی بن.

* پاراستنا مافێن مەدەنی و سیاسی یێن ھاوڵاتیان لگورەی پێدڤی و حەزا وان.

* پاراستنا ئازادی و کەرامەتا ھەمی پێکھاتەیێن جڤاکی بێ جیاوازیا ئاین و رەگەز و نەتەوە.

* ئازادیا بنچینەیی ب ھەمی رامان و تێگەھێن خوڤە چ ئازادیا رادەربرینێ بیت چ ھەلبژارتنا چ ھزر و ئاێدلوژی و سیاسی.

* دجڤاکیدا ھەڤسەنگیا شیانان بھێتە راگرتن لگۆرەی شارەزایی بسپوریێ ژبو رێپێدان ب کەسێن خودان شیان بێ فشار و دەستێوەردانێن حزب و ھێز و ھێزری بەلکو تنێ ژ بو بەرژەوندیا گشتی بیت.

* دابینکڕنا خزمەتگوزاریان د ھەمی سێکتەرێن ژیانێدا.

* سەروەریا یاسایێ بو ھەمی تەخ و چینێن جڤاکی بێ جوداھی و واستەکاری.

* نەھێلانا ھەژاریێ و ڤەدیتنا دەلیڤێن کاری بو ھەمی ھاولاتیان.

لدوماھیێ دێ نڤیسینا خو ب پەیڤەکا ابن خلدون ب دوماھیک ئینم لدەمێ دبێژیت: خودێ دێ وەلاتێ دادپەروەر سەرئێخیت و پێشڤەبەت خو ئەگەر نەموسلمان ژی بیت، دێ وەڵاتێ نەدادپەروەر پاشئخیت و ژناڤبەت خو ئەگەر یێ موسلمان ژی بیت.