شرۆڤەكاری بەخۆڕایی!!!

1602 جار خوێندراوەتەوە

كاتی خۆی لەو شێخەڵڵایەی شاری هەولێر، سەوزە و میوە ئێواران هەرزان دەبوو، پیاوێك هەبوو هاواری دەكرد (خیار بەلاش)!، ئەو مەبەستی هەرزانی بوو، هەندێكیش وایان دەزانی بەلاش و پارە نادەی، بەهەر حاڵ لەسەردەمی نیاندرتالەوە تا ئێستا شتێك نەبووە جگە لە خێر و زەكات ناوی بەلاش بێت، جار و باریش پیاوەتی هەبووە، بەڵام بە بەردەوامی نا، فەقەد شرۆڤەكاری وەرزشی تا ئێستاش بەلاشە، حیكمەتەكەش تا ئێستا كەس نازانێ بۆ بەلاشە؟، نە نەوت و كەنگر و كاردی و تۆڵەكەیە بەخۆڕایی لە ژێر زەوی دەربهێندرێت!، ئەمە زانستێكی سەردەمە هەموو كەسێك پەی پێ نابات، بەڵام ئەفسوس لە وڵاتەكەی من ئەویش بەلاشە.

 لە راپەڕینی بەهاری 1991 دەیان ووت حكومەتەكەمان ساوایە، ئێستا (27) ساڵە گەورە بووە تۆغیانیتی، واتە موستەحەقە ژنەكی قیت و قۆزی بۆ بێنن، كەچی بەهەمان شێوە (27) ساڵە میدیاكارانی وەرزشی كوردی، بەرنامەی تیڤی و رادیۆ پێشكەش دەكەن، شرۆڤەكاری و كۆمێنتاری دەكەن، لە رۆژنامە و گۆڤارەكان دەنووسن، میوانی بەرنامەكانن و پاشان سوپاسیان دەكەن، شرۆڤەكارانی وەرزشی باشووری كوردستان ئێستا لە مۆندیالی رووسیا رۆژانە لەسەر ئەرك و ماندووبوون و هیلاكی و ئامادەردنی بابەتەكانی خۆیان، بە جل و بەرگی خۆیان و بەئارایشت و خۆ رێك وشیك كردن و دیزانی جل و بەرگی خۆیان، بە ئۆتۆمبێلی خۆیان، هەندێكیان بە كرێ گرتنی تاكسی لەسەر ئەستۆی خۆی، دەچێتە دەزگایەكی راگەیاندن ماوەی زیاتر لە (2) كاتژمێر بۆ هەر یارییەك دەمێنێتەوە، گەر دوو یان سێ یاری بمێنێتەوە، دڵنیابە زیاتر لە (6) كاتژمێر دەمێنێتەوە، كەچی دەزگاكە سوپاسێكی دەكەن و بەخێر بێت و ئەڵلاه ئەمانەت!.

دەزگاكانی راگەیاندن، ئەو میدیاكارە وەرزشییانەی لەم دەزگایانە كاردەكەن، دڵنیابن میدیاكارانی وەرزشی كوردی نەزان و بێ زانیاری نین، بەڵام هێندە وڵات و پیشەكەی خۆیان خۆش دەوێت بۆیە خۆبەخشانە لەسەر ئەستۆی خۆیان خزمەت دەكەن، بۆیە حاڵی ئێستای شرۆڤەكارانی وەرزشی كوردی و دەزگاكانی راگەیاندن لەنێوان ئەم (18) دید و بۆچوونە خۆی رووندەكاتەوە.

* هەندێك دەزگای راگەیاندن وا هەست دەكەن میدیاكارانی وەرزشی ئومێدەخوازن بچن بۆ ئەو دەزگایە هەر چۆنێك بێت میدیاكارە وەرزشیەكە رازییە.

* هەندێك دەزگای راگەیاندن تایبەتە بە خۆیان و بۆ خۆیانە میوانداری یاساغە.

* هەندێك دەزگای راگەیاندن دانیشتوون بەئارەزووی خۆیان یەك دەڵێ و ئەویتر دەگێڕتەوە، وەكو شەڕە بەندی لیهاتووە، نازانن ئەم تیڤیانە دەچێتە هەموو ماڵێك زانیاری هەڵە و شرۆڤەی سەقەت خەڵكانێك باوەڕ دەكەن.

* دەزگای راگەیاندن هەیە، میدیاكارە وەرزشییەكە وەكو كرێكار هەژماری دەكات و پێی دەڵێ بڕۆ سپۆنسەر بێنە!، میدیاكاری وەرزشیش بەناچاری روو لەم كارە دەكات.

* میدیاكاری وەرزشی هەیە بە ناچاری ئەو مۆندیالە زەبەلاحە بە سپۆنسەری (روونی راعی) بەرێوەدەبات، تەنها ئەوە دەمێنێت كاكی میدیاكاری وەرزشی وەكو كابرای عارەب شمشاڵەكە لێ بدات!، تەنها لەپێناو بەرنامەیەكی وەرزشی خودی میدیاكارە وەرزشییەكە دەبێتە كالایە لە كاڵاكانی بازرگانی ئەو دەزگایە.

* دەزگای راگەیاندن هەیە تەنها خزم خزمانێ و ئەو ئەو داوەت دەكات، پاشان ئەویش ئەو داوەت دەكات، ئێستای لەگەڵدابێت راگەیاندنی وەرزشی بە ناسیار و دیوەخان تێگەیشتووە، سەیرەكەش لەوە دایە ئەو بەو دەڵێ راستە و ئەویش بەو دەڵێ راستە، واتە رای جیاوازنیە و كەسیشیان هەڵە نین، خۆی لە ئەسڵدا وەرزش هەڵەیە!.

* تێكڕایی دەزگاكانی راگەیاندن هەر هیچ نەبێت بتوانن هاتووچۆ و جل و بەرگی وەرزشی بۆ نێو ستۆدیۆ بۆ میوانەكان ئامادەبكەن.

* هەندێك دەزگا و میدیاكاری وەرزشی هەیە بەداخەوە، ئێستا ئەزمەی شرۆڤەكارە، كە بەدەستیان ناكەوێت چونكە تیڤی و میڤی زۆر بووە، سەعاتێك یان دوو سەعات ماوە تەلەفۆن بۆ شرۆڤەكارێك دەكەن دەڵێن: خەڵك زۆرە بەس دەمانەوێت تۆبیت، ئەمەش بەبۆچوونی خۆم  ئیهانەكردنی خودی شرۆەكارەكەیە، چونكە لە راستیدا وانیە كەسیان بەدەست نەكەتووە.

* سەبارەت بە هونەرییەكانی نێو ستۆدییەكانی مۆندیال، بەداخەوە هەندێك دەزگا كامیرایەك و سێ كورسی و دوو میوان و پێشكەشكارێك و دیكۆرێكی زۆر سەیر ناوی ناوە ستۆدیۆ بۆ شرۆڤەكاری یارییەكانی مۆندیال!، بەراستی ئەمە وێرانەیە و هیچی ترنا.

* شرۆڤەكار و حكایەت خوان دوو دید و بابەتی زۆر جیاوازن، نامەوێت ناوی هیچ دەزگا و شرۆڤەكارێك بێنم، بەس داوا لە پێشكەشكاری بەرنامەكان و شرۆڤەكارەكان دەكەم، دوای تەواوبوونی بەناو شرۆڤە سەیرێكی خۆتان بكەنەوە و گوێ لە خۆتان بگرن، بەڵام بە ئینسافە گەر راتان لەخۆبوو رازی بوون لە خۆتان ئێمەش لێتان رازین، بەڵام دڵنیام خودی خۆتان لە خۆتان رازی نابن!.

* ئامێری تیڤی ئامێرێكی هەستیارە و خێرایە بە زووترین كات دەگاتە ماڵەكانتان، تكایە بە كەیف و ئارەزووی خۆتان بەناو بابەتەكان مەكەون، شرۆڤەكاری زانستە، دوای خەڵك لە زانیاریە هەڵە و سەقەتەكانتان لێی تێك دەچێت.

* خۆبەشت زانین نەزانینە، هۆكاری ئەم ڤایرۆسە كوشندەیە زۆر ترسناكە خودی میدیاكار و شرۆڤەكار لەناو دەبات و تووشی زەریای خەیاڵ و ژینگەی نا سافی دەكات، كاتێك شرۆڤەكارێك، یان پێشكەشكارێك یەك دوو ساڵە ئەم پیشەیە ئەنجام دەدات، ئینجا لەنێو ستۆدیۆوە یان لە دەرەوە، چەند كەسێك لەخۆ كۆدەكاتەوە وێنەی (سێڵفی) یان وێنەی ئاسایی خۆی لە تۆڕەكۆمەڵایەتییەكان بڵاودەكاتەوە، كە گوایە هەوادارینە، كاكی برای یاخوا هەموو جیهان هەواداری تۆ بێت، بەڵام بە یەك دوو رۆژ ئەمە دروست نابێت.

* كێشەی گەورەی خودی پێشكەشار و شرۆڤەكار تەمەنە!، چونكە بەنموونە مۆندیال لە ساڵی 1930 لە ئۆرۆگوای دەستی پێكردووە، واتە (88) ساڵە ئەم پاڵەوانیەتیە، ئەم بەرێزانە نە مێژووی هەڵبژاردەكان و یاریزانەكان و رووداوەكان بەباشی شارەزانین، بەم هۆكارەش كە تەمەنیان بچووكە لەبری ئەوەی بچن مامۆستایەكی زانكۆ تایبەت بە تۆپی پێ بێنن، یاخود داوەرێكی خانەنشین بێنن، یەك دوو گەنجی هاوتەمەنی خۆیان دێنن، سەرەتا مێژووی ئەم دوو هەڵبژاردە نازانن، نازانن مێژووی یاریزانەكان و ئەستێرەکانی ئەم دوو هەڵبژاردە كێ بوونە، ناتوانن باس لە قوتابخانە و چۆنیەتی یاریكردنی ئەم دوو هەڵبژاردە بكەن، ئامار و سەرژمێری و داتا و ریزبەندی و دیاردە سەیر و سەمەرەكان و رووداوە ناخۆش و دیمەنە سەیرەكان و ...تاد، هیچی لێنازانن، بۆیە دەتوانم بڵێم كێشەكە لەم خاڵە دەست پێدەكات.

* خودی پێشەشكار و شرۆەكار و هەموو خەڵك ئازادە، هاندەر و تەڕەفداری چ هەڵبژاردەیەكە، بەڵام ئەوەی سەیر و سەمەرەیە هەندێك لە پێشكەشكاران و شرۆڤەكاران بە روونی و ئاشكرا لایەنگری هەڵبژاردەیەك دەكەن لە بەرنامەیەكی راستەوخۆ، بۆیە بینەر و بیسەر هەستی پێ دەكەن، بەڵام لوە سەیر تر كە لایەنی گیری دەكەن لایەنگیرییەكە بە هەڵە، بە نموونە دەڵێ هەڵبژاردەی فلان زۆر بەهێز بەتوانا و خاوەن مێژوو و یاریزانی پیشەگەر و راهێنەری باشە، كەچی فلان ئەو هەڵبژاردەی ئەو باسی دەكات تووشی شكست بووە، بۆیە بەهیچ شێوەیەك نە پێشكەكشار و نە شرۆڤەكار نابێت لایەنگیری هەڵبژاردەیەك بكات، دواتر بینەر و بیسەر هەستی پێدەكەن، پاشان خودی شرۆڤەكار و پێشكەشكارەكە ممتمانە لە دەست دەدەن.

* شرۆڤەكار و پێشكەشكاری وەرزشی ئەركێكی ئاسان نیە، بەداخەوە هەندێك وەكو پیشەی فەرمانبەری تێگەیشتوون، دەوام بكەن و بەرانبەر بە دەوامەكە مووچە وەربگرن، هەڵەیەكی كوشندەیە ئەم دیدە و بۆچوونە، چونكە بەتایبەتی كەسی شرۆڤەكار هەر چ نەبێت باكگراوندی لە (20) ساڵ كەمتر نەبێت وەكو وەرزشوانی دێرین، یاخود وەكو میدیاكارێكی وەرزشی، ئینجا دەكرێت بتوانین گوزەر بەنێو ئەم پیشە قورسەدا بكەین، من زۆر جاران باسم كردووە، ئەو گەنجانەی نوێن و حەز و ئارەزووی شرۆڤەكاری وەرزشییان هەیە، بابڵێن دید و بۆچوونمان هەیە، ئینجا پەیژە بە پەیژە بتوانن قۆناغەكانی سەركەوتن بۆ كاری شرۆڤەكاری وەرزشی ببڕن.

* میدیاكاری وەرزشی تا بتوانی سەنگ و قورسایی و كەسایەتی خۆی بپارێزی و جێگیری بكات، چونكە ئەمانە پێشوەختەی سەركەوتنی مرۆڤەكانن، بتوانە بە درێژای ئەو مۆندیالە یەكجار ببە بە میوان، بەڵام میوانێكی بە سەنگ و كەسایەتێكی جێگر و پڕ زانیاری و شرۆڤەیەكی ئەكادیمی و لۆژیكانە هەڵسوكەوت بكە، تا نە دەزگاكەی راگەیاندن لێت بێزار بێت و نەبینەر و بیسەر لێت بێزاربن، هەوادارانی وەرزشیش ستایشت بكەن.

* نابێت رۆڵی بەشێك لە میدیاكارانی وەرزشی تازەپێگەیشتوو و گەنج و هاوتەمەنەكانمان لەبیر بكەین، چونكە ئەوان زۆر ماندوونەناسانە بەزانیاری وورد و نوێ و هەستیار و ژیرانە پێشكەشی بینەر و بیسەر دەكەن، ئەمەش هەنگاوێكی باش و روونە بۆ ئایندەی میدیای وەرزشی كوردی، ئومێد دەكەم ئەوانەی بەمانای ووشە خزمەتی راستەقینەی میدیای وەرزشی كوردی دەكەن لەلایەن حكومەت و دەزگاكانی راگەیاندن و لایەنی پەیوەندیدار گرنگیان پێ بدرێت.

* پێوویستە ئەو بەرێزانەی بەشەوق و ئارەزووێكی بێ سنور دەیانوێت فێری پیشەی شرۆڤەكاری بن، پێوویستە لەگەڵ مامۆستاكانی راهێنەر و یاریزانان و پسپۆڕانی كۆلیژی پەروەردەی وەرزشی و وەرزشوانە دێرینەكان و میدیاكارانی خاوەن ئەزموون و مامۆستایانی زمانی كوردی و نزیك بوونەوە لە دەزگاكانی راگەیاندن هەنگاو بنێیت، كار بۆ زیاتر گرنگیدان بەخۆت و پیشەكەت بدەی لەرێگای كردنەوەی خول و ۆورك شۆپ لەنێو خۆ، گەر بوار رەخسا لە دەرەوەی وڵاتیش بەشداربیت و كۆنتاكت دروست بكەیت زۆرباشە.

لەكۆتا دیدەكانم و ویستم ئەوەیە بڵێم شرۆڤەكاری وەرزشی زانستێكی سەردەمی نوێیە، راستە لەكۆنەوە مێژووەكەی بۆ سەدەكانی (18و19) دەگەڕێتەوە، بەڵام وەكو ئێستا پڕتر و ئەكادیمی تر نەبووە، مەبەستیش لە شرۆڤەكاری خۆڕایی پارەنیە ئەوەی تێگەیشتوون، بەڵام بێ بەرانبەریش هیچ شتێك ناكرێت، بۆیە دانیشتن لە شوێنی خۆت زۆر باشترە لەوەی بچی بۆ شوێنێكی تر كە خۆتی لێ نەدۆزییەوە،هەرزان كردنی پیشەی شرۆڤەكاری وەرزشی گورزێكی زەبەلاحە لە خودی خۆتی دەدەی، نەك لە زانستی شرۆڤەكاری، چونكە هەندێك بەوە دڵ تەنگ بووینە گەر ماوەیەك لە شاشەکانی تیڤی  دەرنەچێت، ئەوا وون دەبێت و بینەر و هەواداری نامێنێت و لەوانیە هیچ تیڤی و رادیۆیەك میوانداری نەكات و ئیتر ئەم شرۆڤەكارە دەكەوێتە نێو زەریاییەكان!، من پرسیارێك دەكەم تۆ وون بیت باشترە یاخود رۆژانە بكەویتە ژێر تیر و توانج و رەخنەی روخێنەر و پڕ برینداركردن؟ وابزانم بێ ناوی باشترە لە بەدناوی!.